Αθήνα 22/04/2019
ΟΜΙΛΙΑ
στην ολομέλεια για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας
Σύμφωνα με την παγκόσμια Τράπεζα 150 εκατ. άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους το 2022, ενώ 300 εκατ. νεοεισερχόμενοι δεν θα βρίσκουν εργασία. Το 2030 με την επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα χαθούν 800 εκατ. θέσεις εργασίας δηλαδή το 1/5 του σημερινού παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Από την άλλη, η παραγωγή ρομπότ δεν πρόκειται να δημιουργήσει τόσες θέσεις απασχόλησης, απορροφώντας έτσι την έκρηξη της επερχόμενης ανεργίας.
Κατανοείτε λοιπόν όλοι σας τη σημασία της εκπαίδευσης σε αυτόν τον κυκεώνα που έρχεται. Σήμερα έχουμε ένα νέο νομοσχέδιο που αφορά την Ανώτατη και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Αυτό επιδιώκει να βελτιώσει την υφιστάμενη κατάσταση, όπως και πράγματι τη βελτιώνει. Το ζητούμενο όμως είναι η βελτίωση ενός λειτουργούντος εδώ και δεκαετίες συστήματος παραγωγής γνώσεων ή η εκ βάθρων οικοδόμηση ενός νέου συστήματος;
Η επιστημονική έρευνα αναθεωρεί θέσεις που θεωρούνται πλέον παρωχημένες και οι οποίες είναι μακράν των λύσεων που απαιτούνται για την παιδεία. Πολλές απόψεις που φαίνονται λοιπόν ως κυρίαρχές σήμερα, κινούνται σε μια πεπατημένη, η οποία συχνά δεν λαμβάνει κατά νου τις λεγόμενες σύγχρονες τάσεις. Η παραδοσιακή προσέγγιση της Αριστείας, με την ύπαρξη των πρότυπων σχολείων όπου συγκεντρώνονται οι καλοί μαθητές αμφισβητείται πια. Αυτό το απόδειξε, εκτός των άλλων, και εκτεταμένη έρευνα το 2015 του Βρετανικού Υπουργείου Παιδείας και πιο συγκεκριμένα της εταιρείας εκπαιδευτικών αναλύσεων SchoolDash.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι σε μια αέναη διαδικασία διαρκών επισκευών. Συνεχίζουμε να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας για το πώς να γίνουν καλοί καταναλωτές γνώσεων, αντί να τους μαθαίνουμε να παράγουν γνώση. Τα παιδιά μας όμως για να επιβιώσουν στο σύγχρονο κόσμο έχουν ανάγκη από εκπαίδευση που να ενθαρρύνει την καινοτομία και την πρωτοτυπία, στη θέση της ομοιομορφίας και της στερεοτυπικής σκέψης,
Έχουν ανάγκη από μια εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, που θα τα κάνει να μαθαίνουν να επινοούν και να δημιουργούν, μέσα από την καινοτόμο σκέψη, την υψηλή αισθητική, τις τέχνες, τη συνδυαστική σκέψη ως προς τη διαχείριση της πληροφορίας αποφεύγοντας έτσι την απομνημόνευση.
Όλα αυτά απαιτούν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να μην ασφυκτιά κάτω από αυστηρά αναχρονιστικά συστήματα επιτήρησης, σαν και αυτά που κτίσθηκαν εδώ και δεκαετίες.
Ως προς την Ανώτατη εκπαίδευση, η ανάγκη για επιβίωση των φοιτητών μας προσαρμόζει τη γνώση στις ανάγκες της επαγγελματικής τους πορείας. Από την άλλη όμως, πέραν των ανωτέρω τεχνικών γνώσεων, αναδεικνύεται στο πλαίσιο της 4ης Βιομηχανική Επανάστασης η ανάγκη για έμφαση στις ανθρωπιστικές σπουδές γιατί η τεχνολογική ανάπτυξη και η παγκοσμιοποίηση απαντώνται μόνο με τη συγκροτημένη ανθρώπινη ηθική, έτσι ώστε να μην οδηγηθούμε σε απάνθρωπες κοινωνίες.
Πέραν όλων όσων προαναφέρθηκαν και αποτελούν επανάσταση στην Παιδεία, μια επανάσταση που δεν απαιτεί πολλά χρήματα, επιβάλλεται η αποδοχή και υιοθέτηση σύγχρονων τάσεων εκπαίδευσης, που πλάθουν ολοκληρωμένους χαρακτήρες μαθητών, δυναμώνουν το εύρος των γνώσεων και δυνατοτήτων των διδασκόντων και απελευθερώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα και ιδίως τους διδάσκοντες –δεν είναι εχθροί μας οι διδάσκοντες– από τις αυστηρές νόρμες επιτήρησης και τυπολατρείας. Αυτές οι νόρμες με τη σειρά τους έχουν δημιουργήσει μια απερίγραπτη γραφειοκρατία εδώ και μισό περίπου αιώνα. Χρειάζονται μόνο ευέλικτα συστήματα εποπτείας, με σκοπό τη διαρκή προαγωγή του εκπαιδευτικού συστήματος και της δυναμικής που αναπτύσσει.
Και στο σύνολο των στόχων αυτών, η πρόταξη του Ελληνικού πολιτισμού ας γίνει κεντρική επιλογή μας. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ίδρυση μιας Σχολής με αντικείμενο την «Ελληνική Ιστορία, τον Πολιτισμό και τη φιλοσοφία» με φοιτητές μόνο αλλοδαπούς και με διδασκαλία φυσικά των μαθημάτων στα Ελληνικά. Θα πλημμυρίσουμε από νέα παιδιά, λάτρεις της ιστορίας μας, που εύλογα θα είναι οι μελλοντικοί πρέσβεις της Ελλάδας.
Τα όποια εκπαιδευτικά συστήματα εφαρμόστηκαν στη χώρα, παρά τις αδυναμίες τους, και λειτουργώντας χωρίς συστήματα Αριστείας, δημιούργησαν ένα σύνολο Ελλήνων που διαπρέπουν τόσο στη χώρα όσο σε κάθε γωνιά του πλανήτη, διδάσκουν σε πανεπιστήμια, διακρίνονται στην έρευνα, χτίζουν ισχυρές ελληνικές κοινότητες, κερδίζουν την εκτίμηση και το σεβασμό των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται.
Ας πάρουμε ότι χρήσιμο υλικό έχουν αφήσει όλα αυτά τα συστήματα και ας κτίσουμε ένα νέο,σε συνεννόηση πια και χωρίς εμμονές, για την εκ βάθρων οικοδόμηση ενός νέου εκπαιδευτικού συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό να επιδιωχθεί μια νέα ισορροπία ανάμεσα στην υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακή και στην τεχνική-τεχνολογική ανώτερη εκπαίδευση καθώς η δεύτερη διαχρονικά διαταράσσεται εξασθενώντας μέσω των ρυθμίσεων της περιόδου μετά το 2001. Η νέα δομή αυτής της εκπαίδευσης δε θα έχει την παραμικρή σχέση με την υφιστάμενη.
Αυτό αξίζει να το κάνουμε όχι τόσο γι’ εμάς αλλά όσο για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Και ας μην ξεχνάμε ότι,
«Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει για να αλλάξει τον κόσμο», σύμφωνα με τα λεγόμενα του Νelson Mandela
