-Το γεγονός ότι λόγω των τουρκικών εκλογών και του πρόσφατου τρομακτικού σεισμού στη γειτονική χώρα υπάρχει ύφεση στην πρόσφατη κρίση Ελλάδας-Τουρκίας, αυτό δε σημαίνει ότι η Τουρκία άλλαξε ρότα. Η στρατηγική της είναι σαφώς διατυπωμένη ακόμη και σε διάφορα βιβλία και δεν αλλάζει. Βέβαια η εύλογη ερώτηση που προκύπτει είναι ακόλουθη: Ποια είναι η δική μας στρατηγική όχι μόνο απέναντι στην Τουρκία αλλά και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές , όπως την Αφρική, τα Βαλκάνια, τις Τουρκόφωνες περιοχές της Κασπίας κ.λπ.
Από την εποχή του πρόεδρου Τουργκούτ Οζάλ, το 1980, η Τουρκία άρχισε να διεθνοποιεί την οικονομία της. Ισχυρή ώθηση στην εκβιομηχάνισή της και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων έδωσε η διοίκηση του προέδρου Ερντογάν. Ο Ερντογάν αν και θεωρείται ότι κυβερνά την 96η πιο διεφθαρμένη χώρα ανάμεσα σε 180 κράτη, χαρακτηριζόμενη ως μαφιόζικο κράτος (Βλ δηλώσεις του καθηγητή και συγγραφέα Ryan Gingeras), άλλαξε το οικονομικό προφίλ της Τουρκίας.
Και ενώ κάποιος θα περίμενε να δει μια συνετή κυβέρνηση, με στόχο την ακόμη μεγαλύτερη ευημερία της Τουρκίας, εύκολα διαπιστώνει το αντίθετο. Το νέο οθωμανικό imperium, με τις ανοησίες περί της Γαλάζιας Πατρίδας, η πρόσφατη δηλητηρίαση των σχέσεων με την Ελλάδα μέσα από τις δηλώσεις Τούρκων ηγετών, κ.ά. οδηγούν την χώρα σε ατραπούς που δεν εγγυόνται είτε την ειρήνη είτε την ευημερία της.
-Πολιτικοί και στρατιωτικοί μη έχοντας αίσθηση της πολυπλοκότητας των οικονομικών σχέσεων, που δημιουργεί η διεθνοποίηση της τουρκικής οικονομίας και η στενή σύνδεσή της με την ΕΕ, απειλούν χωρίς να έχουν αντίληψη των επιπτώσεων των προκλήσεών τους. Στην παγκοσμιοποιημένη όμως αγορά τα όπλα δεν είναι το ισχυρότερο μέτρο επιβολής μιας πολιτικής. Το διεθνές εμπόριο και η δύναμη του χρήματος είναι αποτελεσματικότερα. Μπορούν να διαλύσουν τον στρατό και την οικονομία ενός κράτους ισχυρά διασυνδεδεμένου με τη Δύση… σε μια νύχτα!
Η Τουρκία βιώνει την πιο ταλαιπωρημένη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Από το 1963 με τη Συμφωνία Σύνδεσης (1964) και το Πρόσθετο Πρωτόκολλο (1970), το μόνο που πέτυχαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις της, είναι μια κολοβή Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ το 1995. Με τους ερασιτεχνισμούς των Ιμίων το 1996, έχασε τη χρυσή ευκαιρία να κερδίσει έδαφος ως προς την ενταξιακή της διαδικασία, τόσο στην Σύνοδο Κορυφής του Λουξεμβούργου το 1997, όσο και του Ελσίνκι το 1999. Και το τρένο της ιστορίας των εντάξεων στην ΕΕ δεν περνά πολλές φορές!
Παρόλα αυτά από το 1996 και μετά διασυνδέεται όλο και περισσότερο με την ΕΕ, τόσο στο χώρο του διεθνούς εμπορίου όσο και σε ένα άλλο εύρος δραστηριοτήτων (π.χ. υπερχρέωση των Τουρκικών εταιριών σε τράπεζες της Ευρώπης). Η τάση αυτή θεωρείται περισσότερο ως η Αχίλλειος πτέρνα της πάρα το ισχυρό της χαρτί.
-Η Τουρκία κατευθύνει το 42% περίπου των συνολικών εξαγωγών της στην ΕΕ, ενώ οι εισαγωγές της αντιπροσωπεύουν το 35% περίπου. Ο μεγάλος νέος σύμμαχός της η Ρωσία απορροφά μόνο το 2-3% των συνολικών εξαγωγών της. Επαναπροσανατολισμός των Τουρκικών εξαγωγών προς άλλες αγορές είναι άθλος χωρίς επιτυχία ακόμη και μεσοπρόθεσμα.
Βέβαια σε περίπτωση υλοποίησης του casus belli της Τουρκίας τίθενται και κάποια άλλα ερωτήματα, μάλλον δυσνόητα για τους Τούρκους στρατηγούς και για αρκετούς πολιτικούς της, σ’ ό,τι αφορά στην εύρυθμη λειτουργία της ανοικτής οικονομίας της.
Πρώτο ερώτημα. Στην περίπτωση μη κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας ή αργοπορίας επιβολής τους, από πού θα «δραπετεύουν» οι τουρκικές εξαγωγές προς την ΕΕ; Μήπως από το Αιγαίο που θα φλέγεται και θα είναι αδιαπέραστο ή από τον αυτοκινητόδρομο ΤΕΜ Κωνσταντινούπολης- Ανδριανούπολης-Βουλγαρίας, που θα έχει μετατραπεί σε χωματόδρομο ή μέσω οποιασδήποτε σιδηροδρομικής γραμμής που θα μετατραπεί σε παλιοσίδερα; Μήπως μέσω Ρωσίας, όπου η ΕΕ έχει φράξει τα σύνορά της απέναντι σε αυτήν;
Δεύτερο ερώτημα. Στην περίπτωση κυρώσεων, πώς θα αντιμετωπίσει η Τουρκία ένα προσωρινό εμπάργκο στις εξαγωγές της προς την ΕΕ; Που θα στείλει αυτόν τον τεράστιο όγκο του εμπορίου της; Κυρώσεις είναι δυνατόν να επιβληθούν και θα είναι αποτελεσματικότερες στην περίπτωση που δε θίγονται τα εξαγώγιμα προϊόντα των πολυεθνικών εταιριών επενδυτριών στην Τουρκία. Αυτό είναι εφικτό και αγγίζει το 40% των εξαγωγών της προς την ΕΕ.
Τέλος, μια εμπλοκή Ελλάδας Τουρκίας, ενεργοποιεί άρθρα της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ περί αλληλεγγύης και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών-μελών της ΕΕ, ( βλ. Άρθρο 21 παρ.2α, Άρθρο 24 παρ.2, Άρθρο 30 παρ.2, Άρθρο31 παρ.2, Άρθρο 42 παρ.7). Επίσης, προκαλεί προβλήματα στην Τελωνειακή Ένωση ΕΕ-Τουρκίας λόγω της διατάραξης του εμπορίου. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εμπλακεί και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, (Άρθρο 216). Τέλος, μη ξεχνάμε ότι επιτιθέμενη η Τουρκία στην Ελλάδα, χώρας της ευρωζώνης, δύσκολα δε θα προκαλέσει ένα νέο σοκ στο ευρώ και πονοκέφαλο στη Φρανκφούρτη!
